W Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych – w odpowiedzi na nowe dla systemu edukacji wyzwania – przeprowadzono szereg badań i procesów konsultacyjnych, aby wyodrębnić kompetencje, których rozwój jest kluczowy dla sprawnego funkcjonowania jednostek i społeczeństw.
Amerykańska lista kompetencji XXI wieku:
- Umiejętność samodzielnego uczenia się i innowacyjność:
krytyczne myślenie i rozwiązywanie problemów, komunikowanie się i współpraca, kreatywność i twórczość; - Umiejętność posługiwania się technologiami:
wyszukiwanie informacji, korzystanie z mediów, technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT – Information and Communications Technology), kompetencje cyfrowe; - Umiejętności zawodowe i życiowe:
elastyczność i zdolność adaptacji, inicjatywa i umiejętność wybierania własnego kierunku, zdolność do wchodzenia w interakcje społeczne i międzykulturowe, wydajność i odpowiedzialność
Warto dostrzec, że wiele z tych umiejętności było, w tradycji myśli pedagogicznej, identyfikowanych jako podstawowe cechy postępowej edukacji. Jej główne zadania zostały sformułowane już pod koniec XIX wieku, a do dziś zachowują aktualność. Odpowiadają bowiem na wyzwania takie jak:
- nierówny dostęp młodzieży do możliwości uzyskiwania doświadczenia, umiejętności i wiedzy, które przygotowują do pełnego uczestnictwa w świecie jutra;
- brak nawyku krytycznego myślenia – w świecie, w którym zróżnicowanie mediów wymaga umiejętności wartościowania informacji;
- konieczność ciągłego uczenia się i rozwoju, które przygotują do podejmowania nowych ról i wyzwań oraz umożliwią bycie świadomym uczestnikiem życia społecznego.
Lista kompetencji kluczowych, powstała jako rezultat porozumienia między krajami Unii Europejskiej.
W 2009 r. kraje członkowskie przyjęły nowy program strategiczny dla europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia do
2020 r. (ET 2020). Program ma status formalnego Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/962/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.U. L 394 z 30.12.2006, s. 10–18). Zalecenie Komisji Europejskiej ma skłaniać rządy krajów UE, by z nauki kompetencji kluczowych uczyniły część swoich strategii uczenia się przez całe życie.
Określono osiem kompetencji, uznanych za niezbędne do funkcjonowania w gospodarce opartej na wiedzy:
1. porozumiewanie się w języku obcym;
2. umiejętności mediacji (tzn. podsumowywanie, parafrazowanie, tłumaczenie) i rozumienie różnic kulturowych;
3. kompetencje matematyczne, naukowe i techniczne: należyte opanowanie umiejętności liczenia, rozumienie świata przyrody oraz zdolność stosowania wiedzy i technologii w odpowiedzi na postrzegane potrzeby (takie jak medycyna, transport czy komunikacja);
4. kompetencje informatyczne: umiejętne i krytyczne wykorzystywanie technologii informatycznej i komunikacyjnej w pracy, rozrywce i porozumiewaniu się;
5. umiejętność uczenia się: zdolność efektywnego zarządzania uczeniem się;
6. kompetencje społeczne i obywatelskie: zdolność skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym oraz aktywne i demokratyczne uczestnictwo;
7. przejawianie inicjatywy i przedsiębiorczość: umiejętność wdrażania pomysłów w praktyce poprzez kreatywność, innowacyjność i podejmowanie ryzyka oraz zdolność do planowania i zarządzania projektami;
8. świadomość i ekspresja kulturalna: zdolność doceniania twórczego znaczenia idei, doświadczeń i uczuć za pomocą szeregu środków, takich jak muzyka, literatura, sztuka teatralna i sztuki wizualne.
Artykuł pochodzi ze strony kopernik.org.pl
